Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένας πολύπλοκος και ταυτόχρονα εξαιρετικά ισχυρός μηχανισμός άμυνας του οργανισμού μας. Είναι η “ασπίδα” μας, ενάντια στα μικρόβια, τις ιώσεις και στους παθογόνους οργανισμούς που μας αρρωσταίνουν. Είναι, δηλαδή, η “πρώτη γραμμή άμυνας” του οργανισμού, που βοηθάει στην διατήρηση της καλής υγείας, μας προστατεύει από αρρώστιες και επιταχύνει την ίαση όταν είμαστε τραυματισμένοι ή αδιάθετοι.
Πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό;
Με απλά λόγια, “ενώνουν τις δυνάμεις τους” μια σειρά κυττάρων, πρωτεϊνών και ιστών, που λειτουργούν σαν μια καλά-οργανωμένη ομάδα που σκοπό έχει να προστατέψει τα σώματά μας από βλαβερούς “εισβολείς”, όπως τοξίνες, παράσιτα, ακόμα και καρκινικά κύτταρα.
Παράλληλα, μέρος της αποστολής του ανοσοποιητικού είναι να καταστρέψει τυχόν “εισβολείς” και να περιορίσει τη ζημιά που αυτοί μπορεί να κάνουν στον οργανισμό, ενώ έχει μια θαυμάσια ικανότητα να προσαρμόζεται σε νέες απειλές και προκλήσεις.


Όταν το ανοσοποιητικό λειτουργεί σωστά:
- Μπορεί να ξεχωρίσει τη διαφορά ανάμεσα στα κύτταρα του οργανισμού και σε εκείνα που δεν ανήκουν στον οργανισμό σας.
- Ενεργοποιείται και κινητοποιείται για να σκοτώσει μικρόβια που μπορεί να σας βλάψουν.
- Τερματίζει μια επίθεση παθογόνων οργανισμών, μόλις απομακρυνθεί η απειλή.
- Μελετάει τα μικρόβια και βακτήρια με τα οποία έχετε έρθει σε επαφή και αναπτύσσει αντισώματα ενάντια σε αυτά.
- Στέλνει αντισώματα για να καταστρέψει μικρόβια που θα προσπαθήσουν να εισέλθουν στον οργανισμό μελλοντικά.
Όμως, τα πράγματα δεν πάνε πάντοτε τόσο ομαλά. Μερικές φορές, το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν λειτουργεί σωστά. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει αποδυναμωθεί και να μην έχει την ικανότητα να πολεμήσει τους εισβολείς. Πολλές διαφορετικές καταστάσεις μπορούν να εξασθενήσουν το ανοσοποιητικό, κάνοντάς το πιο επιρρεπές σε κάποια μόλυνση, όπως ο καρκίνος και το διαβήτης Τύπου 2.
Από την άλλη πλευρά, το ανοσοποιητικό μπορεί επίσης να εξαπολύσει κατά λάθος μια επίθεση ενάντια στους εισβολείς υπερβολικά δυνατή. Μπορεί να επιτεθεί, ενώ δεν υπάρχει εισβολέας. Ή μπορεί να συνεχίσει να επιτίθεται ακόμα και αφού έχει ξεφορτωθεί τον εισβολέα. Σε αυτή την περίπτωση, το ανοσοποιητικό που δυσλειτουργεί συνήθως οδηγεί σε προβλήματα όπως αλλεργικές αντιδράσεις και αυτοάνοσα νοσήματα.
Από τι αποτελείται το ανοσοποιητικό;
Πολλά μέρη του σώματος αποτελούν τα “εξαρτήματα” της πανέξυπνης “μηχανής” που ονομάζεται ανοσοποιητικό. Τα κυριότερα είναι:
- Τα λευκά αιμοσφαίρια – Παίζουν σημαντικό ρόλο στην επίθεση και την εξάλειψη των παθογόνων μικροβίων, με σκοπό να μας κρατήσουν υγιείς. Υπάρχουν πολλά είδη λευκών αιμοσφαιρίων και κάθε τύπος έχει μια συγκεκριμένη αποστολή στην άμυνα του οργανισμού. Κάθε τύπος αυτών των κυττάρων έχει επίσης διαφορετικό τρόπο να αναγνωρίζει ένα πρόβλημα, επικοινωνώντας με άλλα κύτταρα και τερματίζοντας την “απειλή”.
- Τα αντισώματα – Πρόκειται για πρωτεΐνες που μας προστατεύουν από εισβολείς. Για να το επιτύχουν αυτό, προσκολλώνται επάνω στον εισβολέα και αρχίζουν μια διαδικασία εξολόθρευσής τους.
- Οι κυτταροκίνες ή κυτοκίνες – Είναι, ουσιαστικά, οι χημικοί “αγγελιοφόροι” που ενημερώνουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού σχετικά με το πού πρέπει να πάνε και τί πρέπει να κάνουν. Αυτές οι πρωτεΐνες, έχουν διαφορετικούς τύπους, με κάθε τύπο να εκτελεί μια διαφορετική και πολύ συγκεκριμένη δουλειά, όπως τη ρύθμιση μιας φλεγμονής. Μια φλεγμονή μπορεί να συμβεί όταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού είτε θεραπεύουν ζημιά που έχει γίνει στους ιστούς μας, είτε απομακρύνουν εισβολείς.
- Οι λεμφαδένες – Αυτά τα μικρά, σε σχήμα φασολιού, όργανα είναι σαν το σουρωτήρι που σουρώνουμε τα μακαρόνια. Φιλτράρουν τα απόβλητα του οργανισμού από τα υγρά της λέμφου , ενώ, ταυτόχρονα, κρατάνε τα θετικά/θρεπτικά συστατικά. Έχουμε εκατοντάδες λεμφαδένες σε όλο μας το σώμα και είναι σημαντικό κομμάτι του λεμφικού συστήματος.
- Ο σπλήνας (ή η σπλήνα) – Αυτό το όργανο αποθηκεύει λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία αμύνονται ενάντια σε εισβολείς. Επίσης, φιλτράρει το αίμα, ανακυκλώνοντας παλιά και κατεστραμμένα κύτταρα για να δημιουργήσει καινούρια.
- Οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις – Βρίσκονται στον λαιμό και τη ρινική κοιλότητα (τη μύτη) και παγιδεύουν τους εισβολείς μόλις αυτοί εισέλθουν στο σώμα από την αναπνευστική οδό.
- Ο θύμος αδένας – Πρόκειται για ένα εξαιρετικά εξειδικευμένο όργανο του ανοσοποιητικού που βοηθάει ένα συγκεκριμένο τύπο λευκών αιμοσφαιρίων (τα T-λεμφοκύτταρα) να ωριμάσουν πριν ταξιδέψουν οπουδήποτε απαιτείται η παρουσία τους για την προστασία του οργανισμού.
- Ο μυελός των οστών – Αυτός ο μαλακός ιστός στο εσωτερικό των οστών είναι σαν ένα εργοστάσιο αιμοσφαιρίων (κυττάρων του αίματος), παράγοντας τα αιμοσφαίρια που χρειάζεται ο οργανισμός για να επιβιώσει, όπως τα λευκά αιμοσφαίρια που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
- Το δέρμα – Το δέρμα μας είναι ένα προστατευτικό φράγμα που αποτρέπει τα μικρόβια να εισέλθουν στο σώμα, παράγοντας φυσικά έλαια (σμήγμα) και άλλα προστατευτικά κύτταρα.
- O βλεννογόνος – Πρόκειται για μια μεμβράνη που αποτελείται από 3 στρώματα και καλύπτει κοιλότητες και όργανα σε όλο το σώμα μας. Εκκρίνει βλέννα η οποία παγιδεύει τυχόν εισβολείς, μέχρι να αναλάβει το σώμα και να τους αποβάλλει.


Έμφυτη (εγγενής) Ανοσία και Επίκτητη Ανοσία
Η έμφυτη ανοσία είναι η προστασία με την οποία γεννηθήκαμε και είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού μας. Ανταποκρίνεται στις απειλές εξαπολλύοντας αμέσως επίθεση εναντίων των παθογόνων οργανισμών που δεν θα έπρεπε κανονικά να βρίσκονται μέσα στον οργανισμό μας. Η έμφυτη ανοσία δεν χρειάζεται εκπαίδευση για να διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα στα κύτταρα του οργανισμού μας και τα ξένα κύτταρα.
Τα λευκά αιμοσφαίρια που αποτελούν μέρος της έμφυτης ανοσίας, δεν χρειάζεται να μάθουν να αναγνωρίζουν συγκεκριμένους εισβολείς. Επίσης, δεν έχουν μνήμη σε ότι αφορά στους επιτηθέμενους εισβολείς και δεν προσφέρουν προστασία ενάντια σε συγκεκριμένα μικρόβια ή τις φλεγμονές που αυτά θα προκαλέσουν στο μέλλον.
Και κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η επίκτητη ανοσία, η οποία είναι η προστασία που αποκτά ο οργανισμός μας μετά από μακροχρόνια έκθεση του σε μικρόβια. Σε αυτή την περίπτωση, τα λεμφοκύτταρα θυμούνται συγκεκριμένους εισβολείς και μπορούν να καταλάβουν οτι δεν ανήκουν στον οργανισμό μας.
Με αυτή τη “βάση δεδομένων” που συνεχώς μεγαλώνει, τα λεμφοκύτταρα είναι σε θέση να επεμβαίνουν άμεσα όταν κάποιος παρελθοντικός εισβολέας προσπαθήσει να ξανα-εισέλθει στο σώμα και να μας αρρωστήσει, ζητώντας ενισχύσεις από άλλα κύτταρα για την εξολόθρευση των ανεπιθύμητων.
Τα εμβόλια υποστηρίζουν την επίκτητη ανοσία, εκπαιδεύοντας τα κύτταρα να αναγνωρίζουν και να καταστρέφουν εισβολείς πριν αυτοί μας αρρωστήσουν.
Τί Μπορεί να Παρεμποδίσει το Ανοσοποιητικό Σύστημα
Κάποια νοσήματα και ασθένειες μπορούν να παρεμποδίσουν την φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού, όπως:
- Αλλεργίες – Μια αλλεργία είναι, στην ουσία, μια αντίδραση του οργανισμού σε κάτι που είναι άκακο υπό φυσιολογικές συνθήκες. Το ανοσοποιητικό σύστημα υπερ-αντιδρά στην παρουσία αυτής της ουσίας (του αλλεργιογόνου), δημιουργώντας μια σειρά συμπτωμάτων που μπορεί να κυμαίνονται από ελαφρά έως και αρκετά βαριά (όπως φτέρνισμα, φαγούρα, κτλ).
- Αυτοάνοσα νοσήματα – Αυτά συμβαίνουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον ίδιο του τον εαυτό και τα υγιή κύτταρα του οργανισμού μας κατά λάθος. Από τα πιο κοινά νοσήματα που το προκαλούν αυτό είναι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος.
- Πρωτογενείς ανοσοανεπάρκειες – Εδώ, μιλάμε για κληρονομικές καταστάσεις που εμποδίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα να λειτουργήσει σωστά. Μας κάνουν πιο ευάλωτους σε μολύνσεις και συγκεκριμένες ασθένειες ή νοσήματα.
- Μολυσματικές ασθένειες – Αυτές συμβαίνουν όταν μικρόβια εισέρχονται στο σώμα μας, αναπαράγονται και προκαλούν ζημιά. Το HIV και η μονοπυρήνωση, είναι παραδείγματα μολυσματικών ασθενειών που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα με σοβαρές επιπτώσεις.
- Καρκίνος – Κάποιοι συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου, όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα, μπορούν να αφαιρέσουν μέρος της δύναμης του ανοσοποιητικού. Αυτό συμβαίνει επειδή τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να αναπτυχθούν στον μυελό των οστών ή να φτάσουν στον μυελό των οστών από άλλο σημείο του οργανισμού. Η παρουσία καρκινικών κυττάρων στον μυελό των οστών μπορεί να παρεμποδίσει την παραγωγή των κυττάρων που χρειάζεται ο οργανισμός για να καταπολεμήσει μια μόλυνση.
- Σήψη – Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή αντίδραση του ανοσοποιητικού σε μια μόλυνση, η οποία ξεκινάει καταστρέφοντας υγιή ιστό και όργανα. Αυτό, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή σε όλο το σώμα και ενδεχομένως ακόμα και να απειλήσει τη ζωή του ασθενούς.
- Φάρμακα – Κάποια φάρμακα κάνουν σημαντική δουλειά στο σώμα μας, αλλα, στην πορεία, αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό μας. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα κορτικοστεροιειδή, τα ανοσοκατασταλτικά και οι θεραπείες του καρκίνου, όπως η χημειοθεραπεία. Αν χρειάζεστε κάποια από αυτές τις θεραπείες, συζητήστε με τον γιατρό σας πώς μπορείτε να δυναμώσετε/υποστηρίξετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
Μυστικά για ένα δυνατό ανοσοποιητικό – Ένας πλήρης οδηγός


Συμπτώματα Ενός Διαταραγμένου Ανοσοποιητικού
Τα συμπτώματα που “στέλνουν σήμα” ότι το ανοσοποιητικό δεν λειτουργεί σωστά ποικίλουν, ανάλογα με την περίπτωση και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Συνεχές αίσθημα κόπωσης (νιώθετε συνέχεια κουρασμένοι)
- Ανεξήγητος πυρετός
- Ανεξήγητη απώλεια κιλών
- Νυχτερινές εφιδρώσεις
- Πόνος στους μύες
- Έντονη φαγούρα
- “Μυρμήγκιασμά” ή μούδιασμα σε δάχτυλα χεριών ή ποδιών
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Απώλεια μαλλιών
- Πρησμένοι λεμφαδένες στο λαιμό, τις μασχάλες ή την βουβωνική χώρα.
Στην εμφάνιση κάποιου συμπτώματος, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε τον γιατρό σας για περαιτέρω καθοδήγηση, εξετάσεις (όπως πλήρης αιματολογικός έλεγχος με έμφαση στις πρωτεΐνες C3) και συμβουλές.
Μυστικά για ένα δυνατό ανοσοποιητικό – Ένας πλήρης οδηγός
Μυστικά για ένα δυνατό ανοσοποιητικό: Πώς να Δυναμώσετε το Ανοσοποιητικό σας με Φυσικό Τρόπο
Λόγω της πολυπλοκότητας του ανοσοποιητικού συστήματος, δεν υπάρχει μια εύκολη και γρήγορη απάντηση στο ερώτημα “Πώς μπορώ να δυναμώσω το ανοσοποιητικό μου;” που να ισχύει για όλους το ίδιο.
Για αυτό, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, για να λάβετε συμβουλές βασισμένες στο προσωπικό σας ιατρικό ιστορικό, αφού πρώτα απαντήσετε σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο ζωής σας και την καθημερινή ρουτίνα σας, έτσι ώστε να σας υποδειχθεί τί αλλαγές μπορείτε να κάνετε για να δυναμώσετε το ανοσοποιητικό σας.
Σε γενικές γραμμές, το ανοσοποιητικό μπορεί να βοηθηθεί/ενδυναμωθεί:
- Γεμίζοντας το πιάτο σας με υγιεινές τροφές – Φρούτα, λαχανικά, άπαχες πηγές πρωτεΐνης και προϊόντα ολικής άλεσης είναι μόνο μερικά από τα φαγητά που μπορούν να δώσουν ώθηση στο ανοσοποιητικό. Η Μεσογειακή διατροφή μπορεί να σας δώσει τις βιταμίνες που χρειάζεστε για ένα υγιές ανοσοποιητικό.
- Βάζοντας την άσκηση στην καθημερινότητά σας – Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει πολλές πλευρές της υγείας μας, συμπεριλαμβανομένου και του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Μπορείτε να ξεκινήσετε με ένα πλάνο άσκησης που ταιριάζει με τον τρόπο ζωής σας και τις ιατρικές σας ανάγκες, με την καθοδήγηση του γιατρού σας.
- Διατηρώντας ένα υγιές βάρος – Έρευνες έχουν δείξει ότι η παχυσαρκία (Δείκτης Μάζας Σώματος μεγαλύτερος του 30) συνδέεται με φτωχή λειτουργία του ανοσοποιητικού.
- Δίνοντας στον οργανισμό ποιοτικό νυχτερινό ύπνο – Όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά και στερούμε από τον οργανισμό μας την ξεκούραση, το ανοσοποιητικό δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, γίνονται διεργασίες στο σώμα (όπως ανάπλαση των ιστών και οργάνων) που δεν μπορούν να γίνουν τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι και ο οργανισμός πρέπει να δώσει προσοχή σε άλλες διεργασίες.
- Τηρώντας ένα πιστό πρόγραμμα εμβολιασμών – Τα εμβόλια εκπαιδεύουν το σώμα να αντιμετωπίζει μικρόβια που μας αρρωσταίνουν. Μπορείτε να μιλήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με το ποιά εμβόλια θα ήταν καλό να κάνετε για την περίπτωσή σας.
- Αποφεύγοντας το κάπνισμα και τα προϊόντα καπνού – Τα προιόντα καπνού αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση καταστάσεων που μπορεί να βλάψουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Η Υγεία μας, η Ευλογία μας
Όπως ακριβώς ένα σύστημα συναγερμού είναι φύλακας του σπιτιού και σημάνει συναγερμό όταν χρειάζεται, έτσι και το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι συνέχεια υπ ατμών και έτοιμο να σημάνει συναγερμό όταν αντιληφθεί κάποια απειλή στο σώμα μας.
Τα κύτταρα και τα όργανα του ανοσοποιητικού δουλεύουν άριστα μαζί για να εντοπίσουν, να αναγνωρίσουν και να απομακρύνουν μικρόβια και άλλους εισβολείς για να μας κρατήσει ασφαλείς και υγιείς.
Όμως, η φύλαξη του σπιτιού δεν είναι η μόνη εργασία του ανοσοποιητικού. Το πλήρωμά του επίσης θεραπεύει/διορθώνει τη ζημιά που έχει προκαλέσει ο εκάστοτε εισβολέας, όπως ακριβώς χρειαζόμαστε κάποιον να επισκευάσει ένα σπασμένο παράθυρο στο σπίτι μας.
Παρόλα αυτά, ακόμα και τα καλύτερα συστήματα ασφαλείας μπορεί να δυσλειτουργήσουν καμιά φορά. Αυτοάνοσα νοσήματα και άλλες καταστάσεις μπορεί να διαταράξουν την ικανότητα του σώματος να υπερασπιστεί τον εαυτό του ενάντια σε εισβολείς ή να επιδιορθώσει ζημιές.
Για αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο να επισκεπτόμαστε τον γιατρό μας συχνά για τσεκάπ, έτσι ώστε τυχόν προβλήματα να αναγνωρίζονται και να λύνονται έγκαιρα, δίνοντας στο ανοσοποιητικό μας τη δυνατότητα να κάνει το καλύτερο που μπορεί για την μας υγεία. Επειδή, η καλή μας υγεία, είναι η μεγαλύτερη ευλογία μας…
Μυστικά για ένα δυνατό ανοσοποιητικό – Ένας πλήρης οδηγός