Εκτός του να προσθέτει μοναδικό άρωμα και γεύση στα πιάτα μας, το δεντρολίβανο μπορεί να μειώσει μυϊκούς πόνους, να δυναμώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και να βελτιώσει τη μνήμη, κυρίως χάρη στα φλαβονοειδή και τις φαινόλες που περιέχει.
Όσο για το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου, αυτό περιέχει καμφορά (σε περιεκτικότητα 20-50%), καμφένιο, α- και β- πινένιο, τερπενικούς υδρογονάνθρακες, εστέρες, βορνεόλη και κινεόλη – όλα άγνωστα ονόματα στον περισσότερο κόσμο, όμως εξαιρετικά ευεργετικά για την καλή λειτουργία του οργανισμού και την υγεία.
ιδιότητες του δεντρολίβανου:
Δεντρολίβανο: Το Ρόδο της Παναγίας, οι αρχαίοι Έλληνες και η “Πόα των Σκέψεων”
Σύμφωνα με τη λαογραφία, η Παναγία άφησε το μανδύα της επάνω σε ένα θάμνο δεντρολίβανου. Το επόμενο πρωί, τα άνθη του θάμνου είχαν πάρει ένα πανέμορφο μπλε χρώμα. Έκτοτε, το δεντρολίβανο ονομάζεται Rose of Mare (rosemary), δηλαδή Ρόδο της Μαρίας (της Παναγίας).
Στην αρχαιότητα, οι Έλληνες το θεωρούσαν ένα άριστο φυτό για την ενίσχυση της μνήμης και της συγκέντρωσης. Για αυτό το λόγο, οι μαθητές φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο κατά τι διάρκεια των εξετάσεών τους.
Εκτός από δώρο της θεάς Αφροδίτης, οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι θεωρούσαν το δεντρολίβανο ένα απαραίτητο συστατικού κάθε κήπου. Ο Διοσκουρίδης το ονομάζει “Τέταρτη Λιβανωτίδα”, για τη χρήση του σαν ένα άριστο αρωματικό, ενώ χρησιμοποιούνταν τόσο σαν λιβάνι, όσο και σαν καλλυντικό, γύρω στον 16ο αιώνα.
Το γεγονός ότι μοιάζει με δάφνη και μυρτιά (τα κύρια υλικά για την κατασκευή ανθοδεσμών για τις στέψεις), είναι ο λόγος που το δεντρολίβανο ονομάστηκε και “Πόα των σκέψεων”. Τέλος, το δεντρολίβανο ήταν από τις πρωταρχικές επιλογές για επιτάφιες πομπές και χαρούμενες γιορτές το Μεσαίωνα. Παράλληλα, αποτελεί συστατικό πολλών μυθολογικών παραστάσεων.
Όσο αφορά άλλες ιδιότητες του δεντρολίβανου, το χρησιμοποιούσαν για την βελτίωση του κυκλοφορικού συστήματος, την ανακούφιση από μυϊκούς πόνους και για την ενίσχυση της τριχοφυΐας σε άτομα με τριχόπτωση. Για αυτές τις χρήσεις, το δεντρολίβανο καταναλώνονταν σαν τσάι (από φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα δεντρολίβανου), αποξηραμένο απόσταγμα σε σκόνη ή σαν αποξηραμένο βότανο.
Δεντρολίβανο και οφέλη για την υγεία
Έχουν αναφερθεί ήδη κάποιες βασικές χρήσεις του δεντρολίβανου για καλύτερη υγεία. Παρακάτω, αναλύονται 12 από τις κύριες ιδιότητες του δεντρολίβανου:
1. Βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου
Στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη θεωρούσαν οτι το δεντρολίβανο ενισχύει την μνήμη. Έρευνες έδειξαν ότι εισπνέοντας αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου αποτρέπει την διάσπαση της ακετυλοχολίνης, ένα σημαντικό νευροδιαβιβαστή (μια χημική ουσία, με απλά λόγια) που παίζει σημαντικό ρόλο στην λειτουργία του εγκεφάλου (κυρίως την συγκέντρωση, την σκέψη, τη μάθηση και την μνήμη).
Σε μια μελέτη, 20 υγιείς, νεαροί ενήλικες εκτέθηκαν στην μυρωδιά δεντρολίβανου σε ένα μικρό δωμάτιο, για διαφορετικές χρονικές περιόδους. Κατόπιν, μελετήθηκε η γνωστική τους ικανότητα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο περισσότερο έμεναν εκτεθειμένοι στην μυρωδιά του δεντρολίβανου που διαχεόταν στον χώρο, τόσο περισσότερο αυξανόταν η ακρίβεια και η ταχύτητα της σκέψης τους.
Επιπλέον, η έρευνα έδειξε ότι κάποιες ουσίες του δεντρολίβανου μπορούν να μπουν στο σώμα και να φτάσουν στο αίμα μέσω της αναπνοής, κάτι που μπορεί να βελτιώσει την λειτουργία του εγκεφάλου, ειδικά σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας με άνοια, όπως άτομα με Αλτσχάιμερ.
2. Καταπολεμά την τριχόπτωση
Η ανδρογενετική αλωπεκία είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους τριχόπτωσης και επηρεάζει τόσο άντρες όσο και γυναίκες (αν και αφορά σε αντρικού-τύπου αραίωση των μαλλιών, εξαιτίας ενός υποπροϊόντος της τεστοστερόνης που επιτίθεται στον θύλακα της τρίχας).
Όταν άνδρες με ανδρογενετική αλωπεκία έκαναν μασάζ στο τριχωτό του κεφαλιού τους με αραιωμένο έλαιο δεντρολίβανου δύο φορές την ημέρα για 6 μήνες, παρατήρησαν ότι τα μαλλιά τους πύκνωσαν. Μάλιστα, η πυκνότητα που επιτεύχθηκε με τη χρήση του δεντρολίβανου ήταν παρόμοια με εκείνη που παρατηρείται σε μια από τις πιο κοινές θεραπείες αντιμετώπισης της τριχόπτωσης (Rogaine).
Επιπλέον, άτομα που προτίμησαν το έλαιο δεντρολίβανο, ανέφεραν λιγότερη φαγούρα (σε σχέση με τη δραστική ουσία στο Rogaine), κάτι που δηλώνει ότι το δεντρολίβανο είναι μάλλον καλύτερα ανεκτό από τον οργανισμό.
Μια άλλη έρευνα φανερώνει ότι το έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να καταπολεμήσει την γυροειδή αλωπεκία (ένα αυτοάνοσο νόσημα που οδηγεί στην απώλεια όλων των τριχών ή μέρους αυτών), η οποία επηρεάζει μέχρι και το 50% του πληθυσμού (άτομα κάτω των 21 ετών) και περίπου 20% των ατόμων πάνω από 40 χρονών.
Συγκρινόμενο με το έλαιο jojoba, το δεντρολίβανο απεδείχθη να βελτιώνει την τριχόπτωση κατά 44% (σε αντίθεση με το jojoba που το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 15%), σε άτομα που έκαναν μασάζ στο τριχωτό της κεφαλής τους κάθε μέρα για 7 μήνες.
3. Ανακουφίζει από τον πόνο
Στη βοτανοθεραπεία, το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση ήπιου πόνου, ενώ μελετάται η χρήση του και στην διαχείριση του πόνου, όταν ο ασθενής ή τραυματίας επιθυμεί μια εναλλακτική μη-χημική λύση.
Σε μια έρευνα, άτομα που πέρασαν εγκεφαλικό και έπασχαν από πόνο στον ώμο τους διαπίστωσαν 30% μείωση του πόνου, όταν ακολούθησαν μια αγωγή με βελονισμό (20 λεπτά, δύο φορές την ημέρα, για 2 εβδομάδες) και έλαιο δεντρολίβανου. Όσοι έκαναν μόνο βελονισμό, είχαν μείωση των επιπέδων του πόνου τους κατά 15%.
4. Λειτουργεί σαν εντομοαπωθητικό
Το έλαιο δεντρολίβανου λειτουργεί και σαν εξαιρετικό εντομοαπωθητικό – ιδανικό για κήπους. Όταν ένα εντομοκτόνο με βάση το δεντρολίβανο (EcoTrol) ψεκάστηκε σε ντομάτες θερμοκηπίου, μείωσε τον αριθμό μικρών αραχνοειδών κατά 52% χωρίς να βλάψει τα φυτά.
Το δεντρολίβανο επίσης βοηθάει στην απώθηση εντόμων που τρέφονται με αίμα και μπορούν να μεταδώσουν βακτήρια και ιούς στον άνθρωπο. Όταν το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου συγκρίθηκε με 11 άλλα αιθέρια έλαια, φάνηκε ότι είχε εντομοαπωθητικές ιδιότητες με μεγαλύτερη διάρκεια σε κουνούπια που μεταδίδουν τον ιό Ζίκα. Συγκεκριμένα, ένα μίγμα με διαλυμένο αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου (12.5% διάλυση) απώθησε 100% τα κουνούπια για 90 λεπτά.
5. Ηρεμεί από το σχολικό άγχος
Τα σχολικά τεστ, οι εξεταστικές περίοδοι και τα διαγωνίσματα είναι ένας παράγοντας στρες για τους μαθητές και τους φοιτητές. Η εισπνοή αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση, μειώνοντας τα επίπεδα του στρες.
Όταν σπουδαστές νοσηλευτικής ανέπνευσαν έλαιο δεντρολίβανου πριν και κατά τη διάρκεια ενός τεστ, ο καρδιακός παλμός τους χαμήλωσε κατά περίπου 9%, κάτι που είναι ενδεικτικό της μείωσης του βραχυπρόθεσμου στρες που προκαλεί το δεντρολίβανο.
Επιπλέον, όταν 22 νεαροί ενήλικες εισέπνευσαν αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου για 5 λεπτά, στο σάλιο τους ανιχνεύτηκαν 23% χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης (η ορμόνη του άγχους), σε σύγκριση με τα άτομα που δεν εισέπνευσαν δεντρολίβανο.
Να σημειωθεί ότι τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα, συμβάλουν στην αϋπνία και προκαλούν διακυμάνσεις στη διάθεση και την ψυχολογία, μεταξύ πολλών άλλων.
6. Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος
Η κακή κυκλοφορία του αίματος είναι ένα σύνηθες παράπονο και κυρίως αφορά τα πόδια και τα χέρια. Όσοι έχουν κρύα άκρα (δάχτυλα χεριού και/ή ποδιού), ακόμα και σε σχετικά ζεστό καιρό, αξίζει να δοκιμάσουν το έλαιο δεντρολίβανου, αφού έχει φανεί ότι βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος στα χέρια και τα πόδια.
Σε μια μελέτη, μια γυναίκα με το φαινόμενο Raynaud (μια κατάσταση στην οποία τα άκρα συνήθως γίνονται λευκά από ξαφνική διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος λόγω κρύου ή στρες συνήθως), έκανε μασάζ στα χέρια της με ένα μίγμα που περιείχε έλαιο δεντρολίβανου. Σαν αποτέλεσμα, τα χέρια της ζεστάθηκαν περισσότερο από ότι αν είχε χρησιμοποιήσει ένα ουδέτερο έλαιο, κάτι που επιβεβαιώθηκε και με θερμική απεικόνιση.
7. Καταπολεμά την πνευματική κούραση
Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου χρησιμοποιείται συχνά για την αντιμετώπιση της πνευματικής κόπωσης και της κούρασης στην εναλλακτική ιατρική. Όταν 20 υγιείς ενήλικες νεαρής ηλικίας εισέπνευσαν έλαιο δεντρολίβανου, ανέφεραν ότι ένιωθαν περίπου 30% πιο ανανεωμένοι πνευματικά και σχεδόν 25% λιγότερη υπνηλία, σε σύγκριση με την εισπνοή ενός placebo (εικονικού) ελαίου. Αυτό συνεπάγεται με μεγαλύτερη εγρήγορση στον εγκέφαλο.
8. Μειώνει την φλεγμονή στις αρθρώσεις
Εναλλακτικές (μη φαρμακευτικές) μέθοδοι μείωσης του πόνου και της φλεγμονής δεν έχουν μελετηθεί ακόμα εις βάθος. Παρόλα αυτά, οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να βελτιώσει φλεγμονές σε ιστούς που οδηγούν σε πόνο, δυσκαμψία και πρήξιμο, μάλλον ωθώντας λευκά αιμοσφαίρια να απελευθερώσουν χημικές ενώσεις που καταπολεμούν τη φλεγμονή, σύμφωνα με πειράματα σε εργαστήρια.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, είναι μια αυτοάνοση κατάσταση στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται σε ιστούς, όπως την άρθρωση του γόνατου, προκαλώντας τραυματισμό και φλεγμονή.
Όταν έγινε μασάζ με ένα μίγμα που περιείχε αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου για 15 λεπτά (3 φορές την εβδομάδα), παρουσίασαν μείωση της φλεγμονής σε γόνατο κατά 50% σε 2 εβδομάδες. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα που δεν έλαβαν μασάζ με το έλαιο, ήταν 12%.
Άλλες ιδιότητες του δεντρολίβανου
Επιστήμονες ερευνούν αρκετές χρήσεις του αιθέριου ελαίου δεντρολίβανου αυτή τη στιγμή, αν και οι μελέτες επάνω σε ανθρώπους είναι ακόμα λιγοστές. Παρόλα αυτά, το έλαιο δεντρολίβανου φαίνεται μια πολλά υποσχόμενη επιλογή για τα παρακάτω:
-
Kαρκίνος – Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου έχει αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, κάτι που σε κλινικές έρευνες στο εργαστήριο υποδεικνύει ότι μπορεί να λειτουργήσει με τοξικό τρόπο για τα καρκινικά κύτταρα (πηγή, πηγή, πηγή).
-
Συκώτι και υγεία του πεπτικού – Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι το έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να απελευθερώσει χολή (υγρό που παράγεται από το συκώτι), η οποία είναι σημαντική στην πέψη του λίπους. Παράλληλα, ενεργοποιείται ο μηχανισμός αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού για να προστατευτεί το ήπαρ.
-
Παρενέργειες αντιβιοτικών – Το έλαιο δεντρολίβανου μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων αντιβιοτικών, κάτι που επιτρέπει να λαμβάνονται χαμηλότερες δόσεις αντιβιοτικών. Αυτό, με τη σειρά του, μειώνει τον κίνδυνο παρενεργειών.
Παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
Το δεντρολίβανο είναι συνήθως ασφαλές αν χρησιμοποιείται σε μικρές δόσεις. Παρόλα αυτά, εξαιρετικά μεγάλες δόσεις μπορεί να πυροδοτήσουν σοβαρές παρενέργειες (αν και κάτι τέτοιο είναι αρκετά σπάνιο), όπως εμετό, υγρό στους πνεύμονες, σπασμούς και αποβολή (σε έγκυες γυναίκες).
Αν λαμβάνετε διουρητικά (π.χ. Lasix), φάρμακα για την αραίωση του αίματος (όπως Ασπιρίνη) και/ή αγωγή για υπέρταση, η λήψη ή χρήση δεντρολίβανου μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων ή και να επιφέρει μια δυσμενή κατάσταση στον οργανισμό. Για αυτό, πάντα να έχετε τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας πριν πάρετε κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα ή εντάξετε κάποιο βότανο στην καθημερινότητά σας.
Στο παρακάτω βίντεο, θα δείτε πώς να κατασκευάσετε το δικό σας λάδι δεντρολίβανου:
ιδιότητες του δεντρολίβανου
