Είναι αντισηπτική, διεγερτική, τονωτική, υποτασική, εφιδρωτική, διουρητική, αιμοστατική, αγγειοδιασταλτική, αντιφλεγμονώδη, αντιπυρετική και με δεκάδες άλλες ιδιότητες. Ο λόγος για την αχίλλεια ή αγριαψιθιά.
Ιστορία της αχχίλειας (ή αχιλλέας)
Αν κάτι σας θυμίζει, σωστά το μαντέψατε – έχει σχέση με τον γνωστό ήρωα της Ηλιάδας, τον Αχιλλέα, ο οποίος, σύμφωνα με την μυθολογία χρησιμοποιούσε το βότανο για να θεραπεύει τραυματισμένους πολεμιστές που αιμορραγούσαν.
Άλλοι μύθοι θέλουν τον Αχιλλέα να έχει τραυματιστεί από το δόρυ του Πάρη. Για να γλιτώσει το δηλητήριο και τον σίγουρο θάνατο, η θεά Αφροδίτη τον συμβούλεψε να δέσει την πληγή του με αγριαψιθιά, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι ο Χείρωνας δίδαξε την θεραπεία των πληγών και τις φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού στον Αχιλλέα, ο οποίος με τη σειρά του γιάτρεψε την πληγή του βασιλιά της Μυσίας, Τέλεφου, με τα φύλλα της αγριαψιθιάς.
Γενικά, όμως, η αχίλλεια ήταν ευρέως διαδεδομένη. Συνοπτικά αναφέρουμε τα εξής:
-
Στην αρχαία Ελλάδα, ο Ιπποκράτης καταπολεμούσε την αιμορραγία των αιμορροΐδων με λουτρό αχίλλειας.
-
Ο Διοσκουρίδης ανέφερε την αγριαψιθιά ως “στρατιώτη χιλιόφιλλο” (εξαιτίας της χρήσης της κατά τη διάρκεια πολέμων για την επούλωση των πληγών των στρατιωτών) και ως ασύγκριτα αποτελεσματική κατά των ελκών και της αιμορραγίας από πληγές.
-
Η αχίλλεια αποτελούσε μέρος της φαρμακοποιίας δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, στην εποχή του Νεάντερταλ, με μαρτυρίες να επιβεβαιώνουν τη χρήση της αχίλλειας (όπως οι μεγάλες ποσότητες γύρης αγριαψιθιάς που βρέθηκαν στο νεκροταφείο που βρίσκεται στο σπήλαιο Σανιντάρ στο Ιράκ).
-
Στην Γερμανία, διατηρούσαν τα κρασιά τους καλύτερα ρίχνοντας σπόρους του φυτού στα βαρέλια τους (το 16ο αιώνα).
-
Σε βορειότερες χώρες, αντικαθιστούσαν τον λυκίσκο με αχίλλεια στην παρασκευή μπύρας. Μάλιστα, όσοι έπιναν μπύρα που είχε παρασκευαστεί με αγριαψιθιά, μεθούσαν γρηγορότερα.
-
Στη Γαλλία, οι γιατροί σύστηναν το φυτό σε σπασμούς της μήτρας και κιρσούς (πάθηση των φλεβών), από τον 190 αιώνα.
-
Στην Σκωτία, παρασκεύαζαν αλοιφή από χιλιόφυλλο για χρήση σε περιπτώσεις ανοιχτών πληγών.
-
Οι χρωστικές ουσίες του φυτού ήταν το κύριο συστατικό για την βαφή μάλλινων νημάτων (σε αποχρώσεις του καφέ, πορτοκαλί και κίτρινου).
-
Αποτελεί συστατικό πολλών ενυδατικών κρεμών προσώπου, αντιπυτιριδικών σαμπουάν και άλλων καλλυντικών.
-
Χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοθεραπεία και την βοτανοθεραπεία.
-
Σε συνδυασμό με κεραλοιφή, το έλαιο αχίλλειας χρησιμοποιείται σε δερματικές παθήσεις, όπως έκζεμα, ραγάδες και ψωρίαση, για ενυδάτωση και επούλωση.
-
Συντελεί στην διάλυση θρόμβων, αφού διευρύνει τις περιφερειακές αρτηρίες, χάρη στις φυτικές χρωστικές του βοτάνου.


Τα ενεργά συστατικά του χιλιόφιλλου
Η αχίλλεια περιέχει τουλάχιστον 40 χημικές ουσίες με επουλωτικές, αντισπασμωδικές, αντιαλεργικές, αντιφλεγμονώδεις και δεκάδες άλλες θεραπευτικές ιδιότητες. Οι κυριότερες δραστικές ουσίες βρίσκονται στο αιθέριο έλαιο του φυτού, το οποίο περιέχει βιταμίνες Κ και C, φωσφορικά και νιτρικά άλατα, χαλκό, αμινοξέα, φλαβονοειδή, καμφορά, τανίνες, σάκχαρα, σαλυκιλικό οξύ, στερόλες, κουμαρίνες, κα.
Θεραπευτικές ιδιότητες της αχίλλειας
Θα τη συναντήσετε με διάφορες ονομασίες, όπως το “Χαμόγελο της Αφροδίτης”, το “Δάκρυ της Αφροδίτης”, Σεμεσάντο, Αγριαψιθιά ή Χιλιόφιλλο και χρησιμοποιείται σε παρασκευάσματα για την θεραπεία των διαταραχών του κυκλοφορικού, προβλήματα με την εμμηνόρροια και του ουροποιητικού, καθώς και τη θεραπεία της γρίπης και του κρυολογήματος, ενώ παράλληλα ενισχύει το ανοσοποιητικό, προλαμβάνει το βήχα και μπορεί να καταπολεμήσει τον καρκίνο.
Οι 5 πιο βασικές χρήσεις του χιλιόφιλλου είναι οι εξής:
Επούλωση πληγών
Το Δάκρυ της Αφροδίτης βοηθάει στην επούλωση των εκδορών και τραυμάτων (εξωτερική χρήση) και θεωρείται ένα εξαιρετικό ίαμα για όσους πάσχουν από υψηλή πίεση και θρομβωτικές καταστάσεις. Επίσης, η αχιλλεϊνη που περιέχεται στο φυτό κάνει εξαίσια δουλειά σε ότι αφορά στην μείωση των αιμορραγιών (εσωτερικών και εξωτερικών).
Γρίπη, κρυολόγημα, πυρετό
Ένα ζεστό ρόφημα αχίλλειας θα προκαλέσει εφίδρωση στον οργανισμό, κάτι που όχι μόνο θα βοηθήσει να κατέβει η υψηλή θερμοκρασία του σώματος (ο πυρετός), αλλά θα απομακρύνει και τις τοξίνες.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλα αντιγριπικά βότανα, ενώ, παράλληλα η κινεόλη και το χαμουζένιο που υπάρχουν στο φυτό, του δίνουν αντισηπτική, αποχρεμπτική αντι-αλλεργική και αντιφλεγμονώδη δράση.
Τόνωση και σπασμόλυση
Η αγριαψηθιά περιέχει ουσίες που έχουν τονωτικές (οι λακτόνες), στυπτικές, σπασμολυτικές (προαζουλένη) και αντισπασμωδικές (φλαβονοειδή) ιδιότητες. Χάρη στην τόνωση που προκαλεί στον οργανισμό, το χιλιόφιλλο είναι ιδανική λύση για περιπτώσεις κολικών και ελαφράς δυσπεψίας. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χαμηλώσει την υπέρταση, προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων.
Αντιμετώπιση γυναικολογικών προβλημάτων
Σαν γυναικολογικό βότανο, η αγριαψιθιά θα βοηθήσει στην ρύθμιση του κύκλου (την περίοδο), καταπραΰνοντας τους πόνους και μειώνοντας την αιμορραγία της περιόδου. Συνδυάζεται ιδανικά με μελισσόχορτο και χαμομήλι (οι ανθισμένες κορυφές του βοτάνου είναι οι πιο κατάλληλες, για αυτή τη χρήση).
Ομοιοπαθητική
Συνήθως συστήνεται το βότανο σε άτομα με προβλήματα όπως συχνές αιμορραγίες της μύτης, ξαφνικές σκοτοδίνες και στοματίτιδες, ενώ φαίνεται να είναι αποτελεσματικό στην θεραπεία ατόμων με περίσσιο αριθμό οιστρογόνων, όπως και στον μεταβολισμό της Τ4 θυρεοειδικής ορμόνης στην δραστική ορμόνη Τ3.
Το Δάκρυ της Αφροδίτης: Άλλες θεραπευτικές ιδιότητες
Η αχίλλεια έχει θετική επίδραση στην χοληδόχο κύστη και το συκώτι. Επίσης:
-
Λειτουργεί τονωτικά στην λειτουργία της καρδιάς και των νεφρών.
-
Βοηθάει στην καταπολέμηση των αϋπνιών και του στρες.
-
Καταπραΰνει ρευματικούς πόνους.
-
Καταπολεμά την δυσκοιλιότητα.
-
Συνδράμει στην προστασία του οργανισμού σε περιπτώσεις αρχόμενου διαβήτη.
-
Βελτιώνει την διανοητική/πνευματική κατάσταση.
-
Συντελεί στην διατήρηση ενός φυσιολογικού/κανονικού βάρους.
-
Βοηθάει στην αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων σε παιδιά.


Πληροφορίες για την αχίλλεια (συγκομιδή/αποξήρανση)
Το καλοκαίρι μπορείτε να μαζέψετε τα φύλλα και τα υπόλοιπα μέρη του φυτού, ενώ τα άνθη μπορούν να συλλεχθούν κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας (από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο). Από το φυτό, χρησιμοποιούνται τα εναέρια τμήματα (δηλαδή τα πάντα εκτός από τις ρίζες).
Συγκεκριμένα, τα άνθη του βοτάνου περιέχουν φυτικά έλαια, ενώ τα φύλλα και το αιθέριο έλαιο περιέχουν φλαβονοειδή. Η γεύση του φυτού είναι στυφή και πικρή, ενώ η μυρωδιά θα σας θυμίσει την καμφορά.
Επίσης, για να εξασφαλίσετε τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα αιθέριου ελαίου αχίλλειας, συλλέξτε τα φύλλα, το βλαστό και τα άνθη τις πρωινές ώρες του καλοκαιριού. Κατόπιν, αποξηράνετέ τα σε σκιερό χώρο που αερίζεται καλά.
Όταν τα φύλλα θρυμματίζονται όταν τα αγγίζετε και οι βλαστοί του φυτού σπάνε, τότε έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αποξήρανσης και μπορείτε να βάλετε το βότανο σε ένα γυάλινο βάζο (κλεισμένο αεροστεγώς), σε ένα μέρος χωρίς υγρασία και μακριά από τον ήλιο. Μπορείτε να διατηρήσετε το αποξηραμένο βότανο έως και 5 χρόνια με αυτό τον τρόπο.
Η αγριαψιθιά συνδυάζεται πολύ καλά με μυρτιά, βαλεριάνα, πεύκο, τσαγιόδεντρο, μελισσόχορτο, μανταρίνι, λεμόνι, άρκευθο, κέδρο, ιεροβότανο και περγαμόντο.
Τί να προσέξετε
Αν και σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκληθούν εξανθήματα, ενώ η χρήση του φυτού για περισσότερο από ένα μήνα μπορεί να οδηγήσει σε ευαισθησία του δέρματος. Επιπλέον, η επαφή με τους χυμούς της αχίλλειας μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο δέρμα από την έκθεσή του στην υπεριώδη ακτινοβολία. Επίσης, μπορεί να επιφέρει πονοκεφάλους, θολώσεις (θολούρα στο μυαλό), ζαλάδες και/ή δερματικά στίγματα.
Καλό είναι να μην χρησιμοποιείται από έγκυες γυναίκες και να γίνεται εσωτερική χρήση του βοτάνου μόνο κάτω από ιατρική επίβλεψη. Τέλος, το φυτό δεν είναι επικίνδυνο στις θρομβώσεις, αν και βοηθάει στην πήξη του αίματος.
Παρασκευή – Δοσολογία – Χρήση
Χρήση |
Παρασκευή |
Εσωτερικά (για πόνους περιόδου και δυσπεψία) |
Από τις ανθισμένες κορυφές του φυτού, βράζουμε 30-50 γραμμάρια ανά λίτρο νερού. Πίνουμε έως 3 φλιτζάνια/ημέρα. |
Εξωτερικά (για αιμορραγίες και επούλωση πληγών, ακόμα και συρίγγια) |
Πλύνετε καλά το φυτό, κόψτε το και χρησιμοποιήστε το χυμό του. |
Αφέψημα (για κομπρέσα ενάντια στις αιμορροΐδες και για καθαρισμό πληγών) |
Από τις ανθισμένες κορυφές του βοτάνου, βάλτε 60 γραμμάρια ανά λίτρο νερού. |
Για το ουροποιητικό σύστημα και τη δυσπεψία |
Μέσα στο τσάι μας, ρίχνουμε 30 στ. βάμμα αγριοψιθιάς και πίνουμε έως 3 φλιτζάνια την ημέρα. Εναλλακτικά, διαλύουμε 20 σταγόνες του βοτάνου στο τσάι μας, 3 φορές την ημέρα, συνήθως σε συνδυασμό με αγάθοσμα ή αγριάδα. |
Για ρινορραγίες |
Στάζουμε χυμό αχίλλειας στην μύτη ή και φρέσκα φύλλα του φυτού. Εναλλακτικά, μπορείτε να μουσκέψετε μια γάζα με χυμό του βοτάνου και να την βάλετε στα ρουθούνια. |
Για έλκη, ραγάδες, κρυοπαγήματα, έκζεμα, ψωρίαση, ουλές και σκάσιμο του δέρματος |
Βράζουμε 40-50 γραμμάρια του βοτάνου ανά λίτρο κρασιού. Μπορεί, επίσης να γίνει και λάδι (σαν συστατικό κηραλοιφών ή κρεμών ή και σκέτο). |
Για αντισηπτική δράση |
Κατασκευάζουμε μια λοσιόν αναμειγνύοντας 1 φλιτζάνι καυτό νερό (αποσταγμένο), τη φλούδα ενός λεμονιού, 1 ξύλο κανέλας και από 1 φλιτζάνι του καφέ: αχίλλεια, μελισσόχορτο, καλέντουλα και άνθη λεβάντας. Σουρώνουμε τα βότανα μετά από μισή ώρα και προσθέτουμε 50 γραμμάρια οινόπνευμα. |
Για δυσπεψία |
Φτιάχνουμε βάμμα από το φυτό και παίρνουμε 20 σταγόνες/ημέρα (6 το πρωί, 6 το μεσημέρι και 7 το βράδυ) διαλυμένες στο τσάι. |
Πυρετός |
Σαν ζεστό ρόφημα, σε συνδυασμό με κουφοξυλιά και μέντα σε ίσες ποσότητες (3 φορές την ημέρα). Εναλλακτικά μπορούμε να το συνδυάσουμε με πιπερόριζα, καγιέν, ευπατόριο ή μέντα. |
Για την γρίπη και το κρυολόγημα |
Σε συνδυασμό με κουφοξυλιά ή μέντα |
Σαν δυναμωτική σούπα |
Τα φρέσκια άνθη του φυτού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή μια δυναμωτικής, πικρής σούπας. |
Για τη λιπαρότητα του δέρματος |
Με ατμόλουτρα, για να ανοίξουν οι πόροι και να αντιμετωπιστεί η λιπαρότητα. |
Για την τριχόπτωση |
Με εντριβές στο κεφάλι, εμποδίζεται η τριχόπτωση |
Για πόνους στην κοιλιά και διαταραχές του πεπτικού συστήματος |
Παρασκευάζουμε ένα πικρό τονωτικό από τις ανθισμένες κορυφές του βοτάνου. |
Για αλλεργικό συνάχι |
Προσθέτουμε μια κουταλιά φρέσκων λουλουδιών του βοτάνου σε βραστό νερό και κάνουμε εισπνοή του ατμού για τουλάχιστον 2-3 λεπτά. |
Κιρσούς, φλεβίτιδες, πανάδες, μελανές κηλίδες |
Προσθέτουμε 10 σταγόνες από το λάδι αχίλλειας σε 5 κουταλάκια του γλυκού υπερικού (25ml) και κάνουμε μασάζ στις πάσχουσες περιοχές. |
Υπέρταση |
Σε συνδυασμό με ιξό, κράταιγο και τίλιο σε ίσες ποσότητες. |