Υπάρχουν υγιεινά φαγητά που βλάπτουν την υγεία μας; Οξύμωρο δεν είναι; Κι όμως, όπως λέει ο σοφός λαός μας, “ουκ εν τω πολλώ το ευ” (όπως και το “παν μέτρον άριστον”). Παρακάτω, θα μιλήσουμε για 8 από αυτές τις υπερ-τροφές που μπορούν να μας βλάψουν αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες.
8 Υγιεινά Φαγητά που Πρέπει να Καταναλώνονται με Μέτρο
1. Τα Ωμέγα-3 λιπαρά και τα ιχθυέλαια
Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την καλή μας υγεία. Καταπολεμούν την φλεγμονή στο σώμα, παίζουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, μεταξύ πολλών άλλων. (Trusted Source, Trusted Source, Trusted Source).
Με δεδομένο ότι τα περισσότερα είδη δίαιτας είναι φτωχά σε ωμέγα-3 λιπαρά, τα συμπληρώματα διατροφής με Ωμέγα-3 γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή. (Trusted Source), με τα περισσότερα από αυτά να περιλαμβάνουν ωμέγα-3 σε κάψουλες που παράγονται από άλγη, συκώτι ψαριού και ψάρι.
Παρόλα αυτά, η ημερήσια προτεινόμενη δόση είναι 1-6 gr. Λαμβάνοντας τη διπλάσια ποσότητα (περίπου 13-14 gr) , μπορεί να οδηγήσει σε αραίωση του αίματος σε υγιείς ενήλικες. (5Trusted Source, 6Trusted Source), το οποίο με τη σειρά του θέτει σε κίνδυνο την υγεία σας, ειδικά αν είστε σε αντιπηκτική αγωγή ή έχετε τάση για αιμορραγία. (7Trusted Source).
Επιπλέον, λαμβάνοντας μεγάλες ποσότητες λαδιού από συκώτι ψαριού μπορεί να δώσει στον οργανισμό σας πολύ παραπάνω βιταμίνη Α και να προκληθεί τοξικότητα, κάτι που είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για παιδιά και έγκυες γυναίκες. (8Trusted Source, 9Trusted Source).
2. Ο τόνος (Κονσέρβα ή Φρέσκος)
Αρκετά ψηλά στη λίστα με τα υγιεινά φαγητά, ο τόνος είναι ένα λιπαρό ψάρι που θεωρείται μια υγιεινή επιλογή πλούσια σε πρωτεΐνη και μια καλή πηγή ωμέγα-3 λιπαρών. Ταυτόχρονα, όμως, ενδέχεται να έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μεθυλυδράργυρο, μια εξαιρετικά τοξική ουσία. (10Trusted Source).
Σε υψηλά επίπεδα, ο μεθυλυδράργυρος είναι μια νευρολογική τοξίνη που μπορεί να προκαλέσει από αναπτυξιακά προβλήματα σε παιδιά, προβλήματα όρασης, αδυναμία συντονισμού κινήσεων και βλάβες στην ακοή και την ομιλία. (11Trusted Source, 12Trusted Source)
Τα πιο μεγαλόσωμα ψάρια περιέχουν τις μεγαλύτερες ποσότητες υδραργύρου, αφού συσσωρεύεται ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα στο σώμα τους με την πάροδο του χρόνου. Αυτοί οι μεγαλόσωμοι τόνοι συνήθως χρησιμοποιούνται για την παραγωγή σούσι ή premium φιλέτα ψαριού.
Οι πιο μικροί σε μέγεθος τόνοι συνήθως καταλήγουν σε κάποια κονσέρβα και περιέχουν χαμηλότερα επίπεδα της τοξίνης που αναφέραμε πριν. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν 2 κύρια είδη συσκευασμένου τόνου σε κονσέρβα, με διαφορετική περιεκτικότητα σε υδράργυρο το κάθε ένα (13Trusted Source, 14Trusted Source):
-
Λευκός τόνος – Ανοιχτόχρωμος τόνος (συνήθως το υ είδους “μακρύπτερος τόνος”) που περιέχει 4-5 φορές τον υδράργυρο που θα βρούμε σε ένα light τόνο.
-
Light τόνος – Πιο σκουρόχρωμος τόνος που συνήθως δεν προέρχεται από μακρύπτερο τόνο.
Το ανώτερο όριο μεθυλυδράργυρου που μπορεί να καταναλωθεί από τον άνθρωπο είναι 0.1 μικρογραμμάρια ανά κιλό βάρους. Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί 25 κιλών, μπορεί να καταναλώσει με ασφάλεια 75 γραμμάρια τόνου σε κονσέρβα (λευκό τόνο) κάθε 19 ημέρες. Οποιαδήποτε ποσότητα μεγαλύτερη αυτής θεωρείται ότι ξεπερνά το προτεινόμενο ανώτερο όριο (13Trusted Source).
Πιο υγιεινές επιλογές με μικρότητα πιθανότητα να έχουν μολυνθεί από υδράργυρο είναι ο σολωμός, οι σαρδέλες, η πέστροφα και το σκουμπρί (ή τσίρος).
3. Η κανέλα
Το γνωστό μπαχαρικό με την ιδιαίτερη μυρωδιά και γεύση, έχει πολλά οφέλη για την υγεία μας. Είναι αντιοξειδωτική, καταπολεμά την φλεγμονή, κατεβάζει τα επίπεδα του σακχάρου και μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη και του καρκίνου. (16Trusted Source, 17Trusted Source, 18Trusted Source, 19Trusted Source, 20Trusted Source).
Εντούτοις, η κανέλα είναι από τα υγιεινά φαγητά/μπαχαρικά που περιέχει μια ουσία που ονομάζεται κουμαρίνη, η οποία (σε μεγάλες δόσεις) μπορεί να είναι επιβλαβής για την υγεία μας. Από τα 2 κύρια είδη κανέλας που κυκλοφορούν στο εμπόριο, η κανέλα Κεϋλάνης είναι και αυτή με την χαμηλότερη περιεκτικότητα κουμαρίνης.
Σύμφωνα με έρευνες, η ημερήσια ποσότητα κουμαρίνης που γίνεται αρκετά καλά ανεκτή από τον οργανισμό είναι 0.2 μικρογραμμάρια ανά κιλό βάρους. Η κατανάλωση μεγαλύτερες ποσότητες μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα του συκωτιού και καρκίνο (25Trusted Source). Αυτό αφορά την κανέλα τύπου Κάσσια. Η κανέλα Κεϋλάνης μπορεί να καταναλωθεί σε ποσότητες μέχρι και 5 γραμμάτια (ένα κουταλάκι του γλυκού) την ημέρα.
Αν μια συνταγή το απαιτεί, μπορείτε καταναλώσετε παραπάνω ποσότητα κανέλας μια στο τόσο. Αρκεί να μη γίνεται αυτό συχνά.
4. Το μοσχοκάρυδο
Το μοσχοκάρυδο είναι ένα μπαχαρικό με ιδιαίτερη γεύση, που συνήθως χρησιμοποιείται σε Χριστουγεννιάτικες συνταγές. Στο μοσχοκάρυδο, υπάρχει μια ψυχοτρόπος ουσία που ονομάζεται μυριστικίνη, η οποία (σε μεγάλες δόσεις) μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση και συμπτώματα όπως αρρυθμίες, ναυτία, επιληπτικές κρίσεις, πόνο, ζάλη και παραισθήσεις (26Trusted Source, 27Trusted Source).
Σε χαμηλότερες δόσεις, απλά δίνει μια όμορφη γεύση στα φαγητά και τα γλυκά, χωρίς καμία αρνητική επίπτωση στην υγεία μας. Η μέγιστη συνιστώμενη ποσότητα που είναι ασφαλής να καταναλώσουμε είναι 10 γραμμάρια μοσχοκάρυδου (28Trusted Source).
5. Ο καφές
Το αγαπημένο ρόφημα εκατομμυρίων ανθρώπων, ο καφές, είναι μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών συστατικών, που έχει αποδειχθεί ότι κάνουν καλό στην υγεία μας, μειώνοντας τον κίνδυνο της ηπατικής νόσου, του διαβήτη Τύπου 2 και άλλα (29Trusted Source, 30Trusted Source, 31Trusted Source), χάρη στην καφεΐνη που περιέχει.
Θα πρέπει να δοθεί προσοχή, όμως, στην υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης (συνήθως πάνω από 500 μικρογραμμάρια την ημέρα, ανάλογα με τον οργανισμό* – κάθε κούπα καφέ περιέχει 80-120 mg καφεΐνης), καθώς μπορεί να προκληθούν βλάβες στο νευρικό σύστημα, αϋπνίες, ευερεθιστότητα, κράμπες στο στομάχι, τρέμουλο στους μύες και ταχυπαλμίες (32Trusted Source).
* Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να βιώσουν τα αρνητικά συμπτώματα του καφέ ακόμα και με την κατανάλωση μικρών ποσοτήτων καφεΐνης, ενώ για άλλους η κατανάλωση καφέ σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να μη τους επηρεάζει καθόλου.
6. Το συκώτι
Τα πιο θρεπτικά μέρη ενός ζώου είναι τα όργανά του, με το συκώτι να είναι στην κορυφή της λίστας, αφού είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α, βιταμίνη Β12, σίδηρο, χαλκό και άλλα. Παρόλα αυτά, 100 γραμμάρια μοσχαρίσιο συκώτι περιέχουν περισσότερο από 6 φορές παραπάνω βιταμίνη Α από την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα και πάνω από 7 φορές την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα χαλκού (33Trusted Source).
Σαν αποτέλεσμα, ο οργανισμός μας μπορεί να βιώσει τοξικότητα στη Βιταμίνη Α, με συμπτώματα όπως πόνο στα κόκαλα, ναυτία, εμετό, προβλήματα στην όραση και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων (34Trusted Source).
Η υπερκατανάλωση χαλκού, από την άλλη πλευρά, μπορεί να δημιουργήσει οξειδωτικό στρες στον οργανισμό και να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης Αλτσχάιμερ και άλλων νευροεκφυλιστικών νόσων (35Trusted Source, 36Trusted Source, 37Trusted Source).
Η ημερήσια κατανάλωση συκωτιού δεν συνιστάται. Μια φορά την εβδομάδα είναι αρκετό.
7. Τα σταυρανθή λαχανικά
Στα σταυρανθή λαχανικά ανήκουν το μπρόκολο, το λάχανο, τα λαχανάκια Βρυξελών και οι λαχανίδες και έχουν συνδεθεί με πολλά οφέλη για την υγεία μας. Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνοι εμφάνισης καρκίνου και καρδιακών προβλημάτων (38Trusted Source, 39Trusted Source, 40Trusted Source).
Όμως, τα σταυρανθή λαχανικά εμπεριέχουν κάποιες οργανικές ενώσεις με το όνομα θειοκυανικά, οι οποίες μπορούν να μειώσουν την ικανότητα του οργανισμού να απορροφήσει το ιώδιο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό (41Trusted Source, 42Trusted Source), στον οποίο ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί.
Συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι η πρόσληψη βάρους χωρίς να καταναλώνονται παραπάνω ποσότητες φαγητού από πριν, μεγέθυνση του θυρεοειδούς αδένα, μειωμένα επίπεδα ενέργειας και ξηροδερμία (43Trusted Source, 44Trusted Source).
Επομένως, άτομα επιρρεπή σε προβλήματα θυρεοειδούς θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση αυτών των λαχανικών σε μεγάλες ποσότητες.
8. Το φιστίκι Βραζιλίας (Brazil nuts)
Τα φιστίκια Βραζιλίας είναι από τις καλύτερες πηγές σεληνίου. Παρόλα αυτά, αν και το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο για τον οργανισμό μας, γίνεται αυτόματα τοξική τροφή αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες (45Trusted Source, 46Trusted Source).
Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα σεληνίου που συστήνεται για τους ενήλικες είναι 50-70 μικρογραμμάρια, ενώ το μέγιστο που μπορείτε να καταναλώσετε (σαν ενήλικας) με ασφάλεια είναι τα 300 μικρογραμμάρια την ημέρα (47, 48Trusted Source).
Για να γίνει αυτό κατανοητό, ένα φιστίκι Βραζιλίας μπορεί να περιέχει έως και 95 μικρογραμμάρια σεληνίου, κάτι που είναι παραπάνω από την συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα και 3 φορές η ποσότητα που μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια από κάποιο παιδί.
Επομένως, καταναλώνοντας 4-5 φιστίκια Βραζιλίας, θα “πιάσετε” το ημερήσιο ανώτερο επιτρεπτό όριο σεληνίου, οπότε δεν πρέπει να φάτε παραπάνω φιστίκια. Συμπτώματα τοξικότητας από σελήνιο αποτελεί απώλεια μαλλιών και νυχιών, προβλήματα με την πέψη και δυσκολίες στην μνήμη, (49Trusted Source).
